Fotoğraf makineleri nasıl çalışır

CAMERA OBSCURA
Latince'de "camera" "oda", "obscura" da "karanlık" anlamlarını taşır. Yani kısaca karanlıkoda fotoğraf makinesinin kendisidir. Kullanılmaya başladığı yıllardan bu yana fotoğraf makinelerinin içinde kullanılan her parça mat siyah renktedir. Bunun en büyük sebebi fotoğrafı oluşturan ışıkların makine içinde her hangi bir yansımaya uğrayıp bozulmamasıdır.


FOTOĞRAF MAKİNESİ NASIL ÇALIŞIR?

Fotoğraf, belgelenmek istenen objeden yansıyan ışığın duyarlı yüzey üstüne düşmesi ve duyar kat üstünde sabitlenmesi işidir kısaca. Bunun için; belgelenmek istenen objeden yansıyan ışık, önce objektifte ulaşır ve odaklanır, sonra, hemen objektifin içindeki bulunan ve adına diyafram denen diske ulaşır. Bu diskin amacı; gelen ışığın şiddetinin ayarlanabilmesidir, bu işi ise ortasında bulunan ve kullanıcı tarafından ayarlanabilen bir delik sayesinde yapar. Objektifte toplanan ve odaklanan ışık diyaframdan geçerek örtücüye ulaşır. Örtücü perde çekim sırasında önceden seçilen bir süre boyunca açık kalarak, ışığın film üzerine düşmesini sağlar.
FOTOĞRAF MAKİNESİNİN ANA ELEMANLARI

Bütün fotoğraf makineleri dört ana elemanı mutlaka içerir; bunlar sırası ile Objektif, Diyafram, Örtücü ve Vizör'dür. Yan tarafta gördüğünüz resim, bir SLR (single lens reflex) makine ile üstüne takılan 18-55 mm zum objektifin iç çizimidir.

* OBJEKTİF


Belgelenmek istenen nesneden yansıyan ışığın duyar kat üstüne düzgün bir şekilde gelmesini sağlayan araç objektiftir. Objektif kalitesi çekilecek fotoğrafın kalitesini de belirler. Genellikle objektiflerin içinde birden fazla mercek bulunur; bu merceklerin özelliklerine göre de objektifin kalitesi belirlenir. Objektifler görebildiği açıya göre sıralanırlar. Yanda Canon Eos serisi makineler ile uyumlu objektifleri görüyorsunuz.
-Normal Objektifler



Normal objektifler insan gözünün görebildiği açıya en yakın görüşü sağlarlar. 35 mm SLR makineler için 50 mm.lik objektif (46o), 6x6 cm alan makineler için 75 mm - 80 mm.lik objektif (27o, 28o), 6x9 cm alan makineler için 150mm'lik objektifler (15o), sayısal kameralar için 7 - 21 mm.lik objektifler (75o, 28o) normal objektif sayılırlar.

-Geniş Açılı Objektifler



Geniş açılı objektifler, normal objektiflere nazaran daha geniş açı gören objektifleridir. Kullanım yerleri, dar alanlarda en geniş görüntüyü elde etmektir. Genellikle geniş açılı objektiflerle çekilecek fotoğraflarda karelerin kenarlarında bozulmalar olur. 17 mm - 28 mm arasında kalan objektifler geniş açılı objektiflerdir.


-Balık Gözü Objektifler


Bu objektifler en geniş görüş açısı olanağı sağlarlar. Balık gözü objektifler ile çekilen fotoğraflarda dikey ve yatay çizgiler önemli ölçüde bozulur. Bu objektifler ile çekilen fotoğraflarda, karenin ortasına toplanmış dairesel yakın görüntüler elde edilir. Bu sınıf'a 6 mm - 16 mm arasındaki objektifler girer ve oldukça pahalıdırlar. Normal kullanım alanları çok sınırlı olmakla beraber yaratıcı çekimlerde çok işe yaradıkları bir gerçektir.



-Dar Açılı (Tele) Objektifler

Görüş açısı normal objektiflerden daha dar olan objektifler. Fazla yakınlaşılamayan durumlarda tercih edilirler. Spor, doğa ve bazı durumlarda portre çekimlerinde tercih edilirler. 100 mm (15o), 200 mm(12o), 300 mm(8o15'), 400 mm (6o10') gibi objektifler bu sınıfa girer.



-Değişken Odaklı (Zum) Objektifler



Bu tür objektifler değişken odak uzaklıkları yüzünden geniş bir yelpazede kullanılırlar. Aynı anda birden fazla odak uzaklığına sahip oldukları için çekilmek istenen görüntü objektif değiştirmeksizin çekilmesini sağlarlar. Bu gün piyasada bulabileceğiniz hemen her fotoğraf makinesi ile tercih edilen objektiflerdir. 28 - 70 mm, 28 - 210 mm, 35 - 70 mm, 100 - 300 mm, 100 - 400 mm gibi değerlerde değişirler. Bu tür objektiflerde kullanılan grup mercek sayısının görüntü kalitesine olumsuz yansıdığı bir gerçektir. Ancak bu insan gözünün ayırtabileceği bir kalite kaybı değildir ve yok sayılabilir.



-Makro Objektifler


Makro objektifler 50 mm, 100 mm, 125 mm sabit açılı objektiflerdir. Konuya çok yaklaşmak için kullanılır. Kullanılan mercek kaliteleri çok iyi olduğu için yüksek fiyatlara satılırlar. Bu tür objektifler ile çekim yaparken ayak kullanılmasında fayda vardır.

Normal kare (1:1)


3 katı büyütme


5 katı büyütme



*DİYAFRAM


Diyafram, fotoğrafı çekilecek nesneden yansıyan ve duyar kat üstüne düşecek olan ışığın şiddetini ayarlamak için kullanılır, basit olarak gözbebeğinin hareketine benzer. Yani ışıklı ortamlarda kısılıp, az ışıklı ortamlarda açılırlar. Diyafram açıldığına f adı verilir ve bu değerler 1.2 - 1.4 - 1.8 - 2 - 2.8 - 4- 5.6 - 8 - 11 - 16 - 22 - 32 şeklindedir. Bu değerler hesaplanırken insan gözü 1:1 olarak alınır. Her hangi bir objektifin kalitesi en düşük "f" değeri ile orantılıdır, yani "f" değeri düşük olan objektifler kalitelidir. Bu rakam dizisi içinde en çok ışık geçiren değer en küçük rakamsal değere karşılık gelir. Yani soldan sağa doğru ışık geçirgenliği azalır. Rakamların belirli bir sıralaması yok gibi görünse bile bir birini takip eden değerler bir önceki değerin geçirdiği ışığın yarısını geçirir, yani f:2.8 de duyar kat üstüne düşen ışık şiddeti f:2 nin geçirdiği ışık şiddetinin yarısıdır. Tıplı insan gözünde olduğu gibi; ışık geçirgenliğinin azaltılması için diyaframın kısılması net görüntü alanının çoğalması demektir. Bu net alan bölgesine fotoğrafçılık da "alan derinliği" denir. f:32 ile çektiğiniz bir fotoğraf da net kısım daha fazladır. Tam tersi durumlarda ise alan derinliği azalacağı için vurgulanmak istenen obje öne çıkarılabilir.

*ÖRTÜCÜ

Duyar kat üstüne ne kadar süreyle ışık geleceğini ayarladığımız parça örtücüdür. Seçilen objenin fotoğrafının çekilmesi için deklanşöre basıldığında, örtücü açılır ve daha önce ayarlanan süre sonunda kapanır. Örtücünün açık kalma süresini gösteren değerlere örtücü hızı denir. Bunlar genellikle 1/1, 1/2, 1/4, 1/8, 1/15 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000 şeklinde önceden belirlenmiş değerlerdir. Bu değerler tıpkı diyafram değerlerinde olduğu gibi bir sonraki değer bir öncesinin iki katıdır. Bütün bunlara ek olarak bir de "B" (Bulb) vardır. Bulb örtücü hızının kullanıcı tarafından (dışarıdan deklanşör kullanılarak) istenildiği gibi ayarlanmasını sağlar. Örtücüler dikey yada yatay çalışabilirler. Bez ve metal olmak üzere iki çeşit yapılırlar. Bez olarak üretilen örtücüler genellikle 1/1000 den daha hızlı çalışmazlar. Metal örtücüler 1/12000 hızlarına kadar çıkabilirler.

*VİZÖR

Çekilmek istenen görüntünün nasıl olacağına ilişkin ön izleme olanağı verir. Genellikle çekim ile ilgili her bilgi (diyafram değeri, örtücü hızı, netlik) vizör içinden görülür. Vizörün en önde gelen özelliği ise çekilecek nesnenin netliğinin yapılmasıdır.

Okuduğunuz bu yazı, SLR makineler göz önünde tutularak kaleme alındı. Tercihiniz küçük (Pocket) bir fotoğraf makinesi olacak ise okuduğunuz bu yazı size fotoğraf makinelerinin hangi parçalardan oluştuğunu anlatmak açısından faydalı olacaktır. Aslında küçük fotoğraf makineleri de yukarıda anlattığım parçalardan oluşur. Değişmeyen bir objektifle satışa sunulan küçük fotoğraf makineleri, genellikle ara değer bir zum lens'e sahiptir.

tşkrlr